અસ્થમાને દમ પણ કહેવામા આવે છે. તે શ્વસનતંત્ર સાથે સંકળાયેલ રોગ છે. આના ઘણા કારણો છે પરંતુ મુખ્ય કારણ એલર્જી છે. પહેલા આ રોગ વૃદ્ધ લોકોમા વધુ જોવા મળતો હતો પરંતુ હવે નાના બાળકોમા પણ આ રોગ જોવા મળી રહ્યો છે. શરૂઆતમાં દમની સારવાર દવાઓ દ્વારા કરવામાં આવે છે. પરંતુ જો સમસ્યા ગંભીર બને તો ડોકટરો કેટલીકવાર દર્દીને ઇન્હેલરની ભલામણ કરે છે પરંતુ તબીબી સલાહ વિના તેનો ઉપયોગ કરવો તે હાનિકારક છે. દવા લેતી વખતે ફક્ત તબીબી સલાહ લો. ઇન્હેલર અસ્થમામા અસરકારક છે. પરંતુ ઘણા વર્ષોથી તેના ઉપયોગથી ત્વચા પર ખરાબ અસર પડે છે તેમજ મોતિયો થવાનુ જોખમ રહે છે.
તેના લક્ષણો અને તપાસો :-
– અચાનક ઉધરસ, છીંક અથવા શરદી, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ અને છાતીમા દબાણ, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, ભારે માથુ લાગવુ, ઝડપી શ્વાસ લેતી વખતે થાક લાગવો, વગેરે.
– શ્વાસનળીમા કેટલું સંકોચન થાય છે તે નક્કી કરવા માટે સ્પાયરોમેટરી પરીક્ષણો કરવામા આવે છે. શ્વાસ લેવાની ક્ષમતા માટે પીક ફ્લો ટેસ્ટ પણ થાય છે.
ઘરેલું ઉપાય :-
– દરરોજ સવારે આમળાના પાવડર અને મધનુ મિશ્રણ લો આનાથી આરામ મળશે.
– શ્વાસ લેવામા તકલીફ હોય તો મધ સુંઘવું જોઈએ આમા તે રાહત આપે છે અને શ્વાસનળી ખુલે છે. – છાતી અને પીઠ પર હૂંફાળું સરસવનુ તેલ અને કપૂરથી માલિશ કરવાથી કફ ઘટે છે.
– ૧૦-૧૫ લસણની કળીને દૂધમા ઉકાળો અને નવશેકુ પીવો.
– ગરમ કોફી અથવા આદુ અને દાડમનો રસ મધ સાથે મેળવી પીવાથી રાહત મળે છે.
અસ્થમા માટે યોગા :– અસ્થમાના દર્દીઓને અનુલોમ વિલોમ, કપાલભાતી, મત્સ્યાસન, ભુજંગાસન અને શવાસના જેવી મુદ્રા કરવાથી લાભ થાય છે. આ નિયમિત થવુ જોઈએ.
આ બાબતોનું ધ્યાન રાખો :-
– ઘરને હંમેશાં સાફ રાખો જેથી ધૂળની એલર્જીનો ભય ન રહે.
– તમારે યોગ કસરતો અને ધ્યાન કરીને સ્વસ્થ રહેવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ.
– મોં દ્વારા શ્વાસ ન લો આ સમસ્યાને વધારે છે.
-દર્દી ગરમ પથારીમા સૂવે.તેનાથી દમનો હુમલો ઓછો થાય છે.
– ધૂમ્રપાન, આલ્કોહોલ અને વધુ મરચાં-મસાલાવાળી વસ્તુઓનો ઉપયોગ ન કરવો જોઇએ.
– હંમેશાં ઇન્હેલરનો ઉપયોગ કરીને દર્દી પોતાની સાથે રાખે.
સારવારની પદ્ધતિ :-
૧) એલોપથી :- અસ્થમાથી પીડિત દર્દીઓની સારવાર પહેલાં તેનું કારણ શોધવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવે છે. એલર્જીની તપાસ પછી, શ્વાસનળીના થતા સંકોચનમા રાહત માટે ઇન્હેલર અને કેટલીક દવાઓ આપવામાં આવે છે. જો છાતીમા વધુ દબાણ હોય તો નેબ્યુલાઇઝરની મદદથી કફ ઘટાડી શકાય છે.
૨) આયુર્વેદ :- અસ્થમાને આયુર્વેદમાં તમકશ્વાન કહેવામા આવે છે. તે કફ દ્વારા થાય છે. તેથી તેમા કેટલીક દવાઓ આપતા પહેલા, ઉલટી કર્મ (ઉલટી) કરવામા આવે છે જેથી કફ બહાર આવે છે. આ પછી દર્દીને ખાવાની દવા આપવામા આવે છે. આમાં શ્વાસ કાથુર રસ, શ્વાસ ચિંતામણી, વસાદીનો ઉકાળો વગેરે આપવામા આવે છે.
૩) હોમિયોપેથી :- હોમિયોપેથીની સારવાર લક્ષણોના આધારે કરવામા આવે છે. આ જ નિયમ અસ્થમાના દર્દીઓ માટે લાગુ પડે છે. જો કફ વધુ રચાય છે તો એન્ટોમોનિયમ ટર્ટ આપવામા આવે છે, જ્યારે શ્વાસલેવામા તકલીફ થતા એસ્પિડોસ્પર્મા ક્યુ અને રાત્રે શ્વાસ લેવામા તકલીફ આવે તો આર્સેનિક આલ્બમ ૩૦ આપવામા આવે છે. પરંતુ દર્દીઓએ આ દવાઓ ફક્ત ડોક્ટરની સલાહ પર જ લેવી જોઈએ.
