વિશ્વના ઇતિહાસમાં આવા ઘણા હત્યાકાંડ થયા છે, જેને ભાગ્યે જ ભૂલી શકાય છે. આવો જ એક હત્યાકાંડ આશરે 25 વર્ષ પહેલા થયો હતો, જેના વિશે કહેવામાં આવે છે કે માત્ર 100 દિવસમાં આ ભયાનક હત્યાકાંડમાં એક કે બે નહીં પરંતુ આઠ લાખ લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા. તેને ઇતિહાસનું સૌથી ભયાનક હત્યાકાંડ કહેવામાં આવ્યુ હતું. આ હત્યાકાંડની શરૂઆતની કહાની પણ ચોંકાવનારી છે. તો ચાલો જાણીએ આ હત્યાકાંડ ક્યાં અને કેમ થયો, જેમાં લાખો લોકોએ પોતાનો જીવ ગુમાવ્યો હતો.
આ ભયાનક હત્યાકાંડ આફ્રિકન દેશ રવાંડામાં થયો હતો. જેની શરૂઆત વર્ષ 1994 માં રવાંડાના રાષ્ટ્રપતિ જુવેનલ હાબયારિમાના અને બુરુંડીના રાષ્ટ્રપતિ સીપ્રેનની હત્યાથી થઈ હતી.પરંતુ કેટલાક લોકો રવાંડાના હુતુ ઉગ્રવાદીઓને આ હત્યા માટે જવાબદાર મને છે. જ્યારે કેટલાક લોકો એવું માને છે કે રવાંડા પેટ્રિએક ફ્રન્ટએ આ કામ કર્યું હતું. બંને રાષ્ટ્રપતિઓ હૂતુ સમુદાયના હોવાથી, હુતુ ઉગ્રવાદીઓએ આ હત્યા માટે રવાંડા પેટ્રિએક ફ્રન્ટને દોષી ઠેરવ્યો હતો. જો કે, આરપીએકનો આરોપ છે કે જહાજને હુતુ ઉગ્રવાદીઓએ ઉડાવ્યું હતું, કારણ કે તેને હત્યાકાંડનું એક બહાનું મળી જાય.
આ હત્યાકાંડ તુત્સી અને હુતુ સમુદાયના લોકો વચ્ચે થયું હતું. એવું કહેવામાં આવે છે કે 7 એપ્રિલ, 1994 થી 100 દિવસ સુધી ચાલેલા આ સંઘર્ષમાં હુતુ સમુદાયના લોકોએ તૂત્સી સમુદાયમાંથી આવતા તેમના પડોશીઓ, સંબંધીઓ અને તેમની પત્નીઓને પણ મારવાનું શરૂ કરી દીધું હતું. એવું કહેવામાં આવે છે કે હુતુ સમુદાયના જે લોકોએ તુત્સી સમુદાય સાથે જોડાયેલી તેમની પત્નીઓની હત્યા કરી હતી. તૂત્સી સમુદાયના લોકોની હત્યા તો કરવામાં આવી જ હતી, પરંતુ આ સમુદાય સાથે જોડાયેલી મહિલાઓને પણ જાતીય ગુલામ તરીકે રાખવામાં આવી હતી.
આ હત્યાકાંડમાં ફક્ત તૂત્સી સમુદાયના લોકોની જ હત્યા કરવામાં આવી હતી. હુતુ સમુદાયના હજારો લોકોએ પણ પોતાનો જીવ ગુમાવ્યો હતો. કેટલાક માનવાધિકાર સંગઠનો અનુસાર, રવાંડાની સત્તા સંભાળ્યા બાદ રવાંડા પેટ્રિએક ફ્રન્ટ ના લડવૈયાઓએ હુતુ સમુદાયના હજારો લોકોની હત્યા કરી હતી. જો કે, આ હત્યાકાંડને ટાળવા માટે, રવાંડાના લાખો લોકો ભાગી ગયા હતા અને બીજા દેશોમાં આશરો લીધો હતો.
રવાંડા હત્યાકાંડના લગભગ 7 વર્ષ પછી 2002માં એક આંતરરાષ્ટ્રીય ગુનાની સજાની કોર્ટમાં જાણ કરવામાં આવી, પરંતુ થઇ ન હતી. ત્યારબાદ સંયુક્ત રાષ્ટ્રની સુરક્ષા પરિષદે તઝાનિયામાં એક આંતરરાષ્ટ્રીય ગુનાહિત ટ્રિબ્યુનલની રચના કરી, જ્યાં ઘણા લોકોને આ હત્યાકાંડ માટે દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા અને તેને સજા આપવામાં આવી. આ ઉપરાંત રવાંડામાં પણ સામાજિક અદાલતોની રચના કરવામાં આવી હતી, જેથી હત્યાકાંડ માટે જવાબદાર લોકો સામે કાર્યવાહી થઈ શકે.
એવું માનવામાં આવે છે કે આ હત્યાકાંડને કારણે જ રવાંડામાં આજના સમયમાં ગેરકાયદેસર વિશે બોલવાની ના પાડવામાં આવી છે. સરકારના જણાવ્યા મુજબ, આ એટલા માટે કરવામાં આવ્યું છે કે લોકો વચ્ચે નફરત ન ફેલાય અને રવાંડાને બીજા હત્યાકાંડનો સામનો કરવો ન પડે.
