નરક ચતુર્દશીનો તહેવાર દર વર્ષે કાર્તિક કૃષ્ણ ચતુર્દશી એટલે કે દીપાવલીના એક દિવસ પહેલા ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે ચતુર્દશીની તારીખ છોટી દીપાવલી તરીકે પણ ઓળખાય છે. આ દિવસે સવારે સ્નાન અને યમ તર્પણ અને સાંજે દીપ દાનનું ખૂબ જ મહત્વ છે.
ધાર્મિક કથાઓ મુજબ, ભગવાન શ્રીકૃષ્ણે કાર્તિક કૃષ્ણ ચતુર્દશી તિથિ પર નરકસુરા નામના અસુરનો વધ કર્યો હતો. નરકસુરાએ 16 હજાર છોકરીઓને બંધી બનાવી હતી. નરકસુરાની હત્યા કરીને શ્રી કૃષ્ણએ કન્યાઓને તેની ગુલામીમાંથી મુક્ત કરી હતી. આ છોકરીઓએ શ્રી કૃષ્ણને કહ્યું કે, સમાજ તેમને સ્વીકારશે નહીં.
સમાજમાં આ છોકરીઓને માન આપવા માટે શ્રી કૃષ્ણએ સત્યભામાની મદદથી આ બધી છોકરીઓ સાથે લગ્ન કર્યાં હતા. દીપદાનની પરંપરા નરક ચતુર્દશીથી નરકસુરાનો વધ અને 16,000 છોકરીઓના બંધનને છૂટા કરવાના સ્મરણાર્થે શરૂ થઈ હતી.
બીજી માન્યતા મુજબ, નરક ચતુર્દશીના દિવસે સવારે સ્નાન કરવું અને યમરાજની પૂજા કરવી અને સાંજે દીવો દાન કરવાથી નરકની યાતના અને અકાળ મૃત્યુનો ડર રહેતો નથી. આ કારણોસર, નરક ચતુર્દશી પર દીપ દાન અને પૂજા કરવામાં આવે છે.
