રાજસ્થાન ઘણા રાજાઓ અને રજવાડાઓની ઐતિહાસિક ભૂમિ તરીકે ઓળખાય છે. રાજસ્થાનમા ઘણી ઇમારતો મહેલો અને કિલ્લાઓ છે જે સદીઓથી આવી આજે પણ ઉભા છે. આ મહેલોની ચર્ચા વિશ્વભરમાં થાય છે. આ ઐતિહાસિક વારસાની પોતાની અલગ ઓળખ છે. રાજસ્થાનની રાજધાની જયપુરમા હવા મહેલ આવી જ એક પ્રાચીન અને એતિહાસિક ઇમારત છે.જે તેની અદભુત સુંદરતા અને બંધારણ માટે જાણીતી છે. આ પ્રખ્યાત બિલ્ડિંગની ઘણી વાર્તાઓ છે જે કદાચ તમને અજાણ છોડી દેશે. આજે આ લેખમા તમે હવા મહેલના સમાન ઐતિહાસિક પાસાઓથી પ્રારંભ કરવા જઇ રહ્યા છો. તો ચાલો જાણીએ આવી જ 8 રસપ્રદ તથ્યો વિશે.
૧) શું તમે જાણો છો કે હવા મહેલ માથાના તાજના આકારમા બનાવવામા આવ્યો છે અને તેની પાછળ એક વાર્તા છે. તમને ખબર નથી? તો ચાલો જાણીએ. હવા મહેલ હંમેશા ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ સાથે સંકળાયેલા છે. એવુ કહેવામા આવે છે કે આ બિલ્ડિંગ બનાવનારા રાજા સવાઈ પ્રતાપસિંહે શ્રી કૃષ્ણ ભગવાન પ્રત્યે ખૂબ જ ભક્તિ અને આદર આપ્યો હતો જેના કારણે તેમણે શ્રી કૃષ્ણના તાજની જેમ હવા મહેલ બનાવ્યો હતો.
૨) શું તમે જાણો છો કે આ મહેલમા કેટલી બારીછે. જો તમને ખબર ન હોય તો હવે જાણી લો કે મહેલમા લગભગ ૯૫૩ બારી છે. ઘણી બધી બારી બનાવવાનો અર્થ એ હતો કે મહેલમા હંમેશા શુધ્ધ હવા વહેતી રહે અને ક્યારેય ગરમીનો અનુભવ ન થાય.
૩) બીજી માન્યતા એ છે કે હવા મહેલ ખાસ કરીને રાજપૂત પરિવારના સભ્યો અને મહિલાઓ માટે બનાવવામા આવ્યો હતો. એવુ કહેવામા આવે છે કે ૯૫૩ બારી બનાવવામા આવી હતી તે બારીમાથી કોઈ પણ અવરોધ વિના આખા નગરનો નજરો મહેલની મહિલાઓ જોઈ શકે એટલા માટે આટલી બધી બારી બનાવવામા આવી હતી.
૪) હવા મહેલનુ નામ હવા મહેલ કેમ રાખવામા આવ્યુ તે ખૂબ જ રસપ્રદ તથ્ય છે. ઇતિહાસમા ઉલ્લેખ છે કે હવા મહેલનુ નામ અહીના ૫ મા માળના કારણે પડ્યુ છે. કારણ કે ૫ મો માળ હવા મંદિર તરીકે ઓળખાય છે તેથી તેનુ નામ હવા મહેલ પડ્યુ.
૫) અત્યાર સુધી તમે જાણતા જ હશો કે હવા મહેલ પાંચ માળની ઇમારત છે પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આ બિલ્ડિંગમા એવા કોઈ સીડી નથી કે જેની મદદથી તમે તેની છત ઉપર જઈ શકો. હા, તમે તે બરાબર વાંચ્યું છે. આ બિલ્ડિંગના તમામ માળ ઉપર જવા માટે તમારે ઢાળવાળા રસ્તેથી પસાર થવુ પડશે.
૬) આ ઇમારત ઘણા નામોથી જાણીતી છે જેના વિશે તમે ભાગ્યે જ જાણો છો. તમારી માહિતી માટે જાણકારી આપીએ છે કે કે હવા મહેલ મોટે ભાગે ‘પેલેસ ઓફ વીંડસ’ તરીકે પણ ઓળખાય છે.
૭) એક રસપ્રદ હકીકત એ પણ છે કે તે દેશના કેટલાક એવા મહેલો અને ઇમારતોમાંની એક છે જેનુ નિર્માણ હિન્દુ રાજા દ્વારા મુઘલ અને રાજપૂતાણા સ્થાપત્ય શૈલીનો ઉપયોગ કરીને બનાવવામા આવેલ છે. તેથી તે કલાનો એક અનન્ય ભાગ છે.
૮) સવાઇ પ્રતાપસિંહે ૧૭૯૯ મા બંધાયેલ આ મહેલનુ સમારકામ વર્ષ ૨૦૦૫ મા એટલે કે લગભગ 50 વર્ષ પછી કરવામા આવી હતી. જેને બનાવતા લગભગ ૪૫,૬૭૯ લાખ રૂપિયા ખર્ચ થયો હતો. જો કે આ આંકડો રાજસ્થાનના કોઈપણ અધિકારી પાસેથી લેવામા આવ્યો નથી પરંતુ એક લેખમાંથી લેવામા આવ્યો છે જે ઓછો અને વધુ હોઈ શકે છે.
