નાઈટ્રોજન માનવ શરીર માટે કેમ જરૂરી છે. આ વાત આપણને બધાને ખબર છે કે પૃથ્વીના વાતાવરણમા હવા રહેલ છે જેના કારણ આ ગ્રહ પર જીવન રહેલ છે. વગર હવાના કોઈ પણ ગ્રહ પર જીવન અશક્ય છે. આપણી પૃથ્વી માટે વાતાવરણ મા સૌથી વધારે નાઈટ્રોજન ગેસ રહેલ છે. જે આપણા જીવન માટે ખુબજ જરૂરી છે. હવામાં નાઈટ્રોજન ગેસનું પ્રમાણ ૭૮% છે. ઈસ.૧૭૭૨ માં સ્કોટલેન્ડના ડેનિયલ રૂથરફોડ દ્વારા નાઈટ્રોજન ની શોધ કરી હતી. નાઈટ્રોજન શબ્દનુ નામ ગ્રીકના શબ્દ નાઈટ્રો જિન્સ થી લેવાયેલ છે.
નાઈટ્રોજન ગેસ આપણા માનવ શરીર માટે કેમ જરૂરી છે આ વાત અમે તમને આ આર્ટિકલના માધ્યમથી બતાવવાના છે. નાઈટ્રોજન માનવ શરીર માટે કેમ જરૂરી છે, નાઈટ્રોજન નો સંકેત N હોય છે. આની મદદથી છોડ અને પ્રાણીઓ જીવીત રહી શકે છે.આપણા વાયુમંડળ લગભગ ૭૮% નાઈટ્રોજનથી બનેલો છે. નાઈટ્રોજન ની મદદથી આપણા શરીરમાં એમિનો એસિડ બને છે. પછી આજ એમિનો એસિડ આપણા શરીર માટે પ્રોટીન બને છે.
માનવ શરીરને બનાવી રાખવા માટે એમિનો એસિડ ખુબજ જરૂરી છે. જે નાઈટ્રોજનથી જ બને છે. માનવ દ્વારા કરેલું ભોજનના પાચન માટે પણ નાઈટ્રોજન ની જરૂર પડે છે. આના સિવાય કોશિકાઓના ઉત્પાદન અને પ્રતિષ્ઠા માટે પણ નાઈટ્રોજન ની જરૂર પડે છે.
આપણે ભોજન કરવા માટે પણ નાઈટ્રોજન ગેસની જરૂર હોય છે. નાઈટ્રોજન ગેસની મદદથી જ અનાજ અને બાકી શાકભાજી ઉત્પન્ન થાય છે. નહિતર માણસ શાકભાજી ખાવા માટે શોધતો હોત. તો આ વાત તો બધાને ખબર પડી ગઈ કે નાઈટ્રોજન આપણા જીવન માટે કેટલો જરૂરી છે.
હવે જાણીએ કે આપણે નાઈટ્રોજન નું સેવન કેવી રીતે કરીએ છે. જેમ કે આપણે બધા જાણીએ છે કે નાઈટ્રોજન આ ધરતીના વાયુમંડળમાં ખુબજ વધારે માત્રામાં જોવા મળે છે. માનવ શ્વાસના માધ્યમથી તો આ ગેસને શ્વાસમાં નહિ લઈ શકે.
પરંતુ છોડ અને પ્રાણીઓના ઉપભોગ ના માધ્યમથી આ પણ આપણા શરીરમાં જાય છે. અહી સુધી કે જે હવામાં આપણે શ્વાસ લઈએ છે તે જ હવામાં નાઈટ્રોજન નું પ્રમાણ લગભગ ૭૮% છે. આ માટે આપણે શ્વાસ લેતા સમયે પણ ન ઈચ્છતા હોવા છતાં પણ આનું સેવન કરીએ છે. આનો મતલબ કે આપણે ફક્ત ઓકિસજન જ નહિ પરંતુ નાઈટ્રોજન પણ લઈએ છે.
નાઈટ્રોજનના અન્ય ઉપયોગ :-
૧) હેબર વિધિથી એમોનિયા બનાવા માટે નાઈટ્રોજન ગેસનો પ્રયોગ કરાય છે.
૨) Fixation Process મા નાઈટ્રોજન ગેસનો ઉપયોગ કરાય છે.
૩) નાઈટ્રોજન નો ઉપયોગ હવાઈ જહાજના ટાયર માં હવા ભરવા માટે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
૪) વીજળીના બલ્બ માં નાઈટ્રોજન ભરાવાથી તેની જીવન વસ્તી વધે છે.
૫) નાઈટ્રોજનનો ઉપયોગ કેટલાક સ્થાનો પર નિષ્ક્રિય વાતાવરણ બનાવવા માટે પણ કરવામાં આવે છે.
