ગુજરાતમાં દક્ષિણ ગુજરાત અને સૌરાષ્ટ્રમાં ચોમાસુ પહોંચી ગયું છે. ધીમી ગતિએ આગળ વધી રહેલા ચોમાસાને કારણે ઘણા જિલ્લાઓમાં વાદળો ફાટ્યા છે તેમજ કેટલાક જિલ્લાઓમાં વરસાદ અને વીજળી પડી છે. રાજ્યમાં એક જ સપ્તાહમાં વીજળી પડવાથી પાંચ લોકોના મોત થયા છે. ચોમાસા દરમિયાન વીજળી પડવાની સ્થિતિમાં સાવચેતીના પગલાં લેવાથી અકસ્માતો અટકાવી શકાય છે. તાપી જિલ્લા વહીવટી તંત્ર અને જિલ્લા આપત્તિ વ્યવસ્થાપન દ્વારા લોકોને વીજળી પડવા કે વીજળી પડવા પછી શું કરવું તે અંગે કેટલાક સૂચનો આપ્યા છે જે રાજ્યભરના લોકો માટે ઉપયોગી સાબિત થઈ શકે છે.
- વીજળી પડતી વખતે લેવાતી સાવચેતી
- લાઈટનિંગ સેફ્ટી ગાઈડનો નિયમ 30-30. વીજળી જોતાની સાથે જ 30 થી ગણતરી કરવાનું શરૂ કરો, 30 સુધી પહોંચતા પહેલા, જો તમને ગર્જના સંભળાય, તો ઘરની અંદર જાઓ. ગર્જનાના છેલ્લા અવાજ પછી ઓછામાં ઓછી 30 મિનિટ માટે પ્રવૃત્તિઓ સ્થગિત કરો, વિદ્યુત ઉપકરણોને નુકસાન ન થાય તે માટે અર્થિંગને હંમેશા કાર્યકારી સ્થિતિમાં રાખો.
- બિનઉપયોગી પ્લગને પ્લાસ્ટિક કવર સાથે આવરી લેવા જોઈએ.
- વિદ્યુત ઉપકરણોને પાણીની લાઇન અને ભેજથી દૂર રાખો. વિદ્યુત વાહક વડે વીજળી પડતી હોઈ ત્યારે ઘરને સુરક્ષિત રાખવું.
- સિસ્ટમની સૂચના મુજબ સલામત સ્થળે ખસેડો. એક સ્વીચનો ઉપયોગ કરો જે શોર્ટ સર્કિટથી આપમેળે ચાલતી વીજળીને બંધ કરે. ઘરની દરેક વ્યક્તિને મેઈન સ્વીચ વિશે ખબર હોવી જોઈએ. ઈલેક્ટ્રીકલ વર્ક એ વ્યક્તિ દ્વારા જ કરવું જોઈએ જે ઈલેક્ટ્રિકલ વર્ક જાણતી હોય. વીજળી સાથે કામ કરતી વખતે, ઇલેક્ટ્રિકલી ઇન્સ્યુલેટેડ ઑબ્જેક્ટ પર ઊભા રહો.
- ભયંકર વીજળીના કિસ્સામાં સલામત ઘરે જતા રહો. ભયંકર વીજળી પડવાની સ્થિતિમાં ઝાડ નીચે ઊભા ન રહો. તમામ વિદ્યુત ઉપકરણોને અનપ્લગ કરો. માછીમારીના સળિયા કે છત્રી સાથે ન રાખો. ઇલેક્ટ્રિક થાંભલા/ટેલિફોન થાંભલાને સ્પર્શ કરશો નહીં.
- જ્યારે વીજળી પડે ત્યારે તમે ઘરની અંદર હોવ તો શું કરવું?
- ઇલેક્ટ્રિકલ ઉપકરણોથી દૂર રહો, વાયરવાળા ફોનનો ઉપયોગ કરશો નહીં, દરવાજા અને છતથી દૂર રહો.
- કોઈપણ વસ્તુને ટાળો જે વીજળીનું વાહક હોઈ શકે, ધાતુના પાઈપો, નળ, શાવર, વોશબેસીન વગેરેના સંપર્કથી દૂર રેહવું.
- જો તમે વીજળી પડતી હોઈ ત્યારે ઘરની બહાર હોવ તો શું કરવું?
- ઊંચા વૃક્ષો વીજળીને આકર્ષે છે, તેથી તેનો આશરો લેવાનું ટાળો અને પ્રાણીઓને ઊંચા ઝાડ નીચે બાંધવાનું ટાળો, આસપાસના ઊંચા બાંધકામોવાળા વિસ્તારમાં આશ્રય લેવાનું ટાળો, ટોળાઓમાં રહેવાને બદલે છૂટાછવાયા રહો.
- આશ્રય માટે ઘર શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે, તેથી મજબૂત છતવાળા મકાનમાં આશરો લેવો, મુસાફરી કરતા હોય તો વાહનમાં રહો, મજબૂત છતવાળા વાહનમાં રહો,
- પાણી વીજળીને આકર્ષે છે તેથી પુલો, તળાવો અને જળાશયોથી દૂર રહો, જો તમે પાણીમાં હોવ તો બહાર નીકળો.
- ધાતુની વસ્તુઓ જેવી કે બાઇક, ઇલેક્ટ્રિક કે ટેલિફોનના થાંભલા, વાયર બેન્ડ, મશીનરી વગેરેથી દૂર રહો.
- વીજળી પડે ત્યારે શું કરવું?
- જ્યારે તમારા માથા પરના વાળ ઉભા થઇ જાય છે, ત્વચામાં ઝણઝણાટ થાય છે, તરત જ નીચે વાળો અને તમારા કાનને ઢાંકી દો કારણ કે ત્યારે તમારે સમજી લેવું કે આજુ બાજુમાં વીજળી પડવાની છે અને જમીન પર સૂશો નહીં અથવા તમારા હાથ નો જમીન પર ટેકો લેશો નહીં.
- વીજળી ત્રાટક્યા પછી શું કરવું?
- લાકડું જેવા અવાહક પદાર્થ વડે શોકગ્રસ્ત વ્યક્તિને કરંટથી દૂર ખસેડો, મેઈન સ્વીચ બંધ કરો અને કરંટ બંધ કરો.
- જો વ્યક્તિને વીજ કરંટ લાગે તો ઠંડું પાણી રેડો, વ્યક્તિના શ્વાસની તપાસ કરો અને તરત જ ડૉક્ટરને જાણ કરો, કરંટ થી શરીરે ચોંટી ગયેલા કપડાંને દૂર કરશો નહીં.
- વીજળી નો જાતકો લાગે ત્યારે શું કરવું?
- જો ઈલેક્ટ્રીક શોકથી પીડિત વ્યક્તિને જરૂર જણાય તો CPR કરી શકાય છે. એટલે કે કૃત્રિમ શ્વાસોચ્છવાસ આપવો જોઈએ. તાત્કાલિક પ્રાથમિક સારવાર આપવી જોઈએ.
